Prelekcję przed filmem wygłosi dr Mateusz Werner.

„Popiół i diament”, reż. Andrzej Wajda, 102 min, 1958, Polska

9 maja 1945. Koniec wojny, gdzieś w Polsce. Czy w kraju, w którym zbudowano największe państwo podziemne okupowanej przez nazistów Europy, można było twierdzić, że Armia Krajowa to "faszystowscy kolaboranci" i "zapluty karzeł reakcji"? "Popiół i diament" Jerzego Andrzejewskiego dowodzi, że takie zabiegi na zbiorowej pamięci nie muszą być z góry skazane na niepowodzenie. Kluczem do sukcesu jest talent autora i skala promocji. Jak to się jednak stało, że powieść Andrzejewskiego, przeniesiona na ekran przez Andrzeja Wajdę, okazała się symbolem politycznej odwilży?

Nagrody dla „Popiołu i diamentu”

Film otrzymał m.in. nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji w 1959 roku. Dzieło Wajdy w pierwszych latach po premierze otrzymało także nominację do brytyjskiej nagrody BAFTA (1960), zdobyło nagrodę krytyków w Czechosłowacji i RFN , triumfowało w Kanadzie i USA (nagroda producentów), wygrało wreszcie w plebiscycie polskiego pisma „FILM” (Złota Kaczka). Ewę Krzyżewską w 1960 roku uhonorowano Kryształową Gwiazdą Francuskiej Akademii Filmowej.

Film doceniony przez wybitnych twórców kina

Film został uznany przez amerykańskiego reżysera Martina Scorsese za jedno z arcydzieł polskiej kinematografii i w 2014 roku został wytypowany przez niego do prezentacji w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie w ramach festiwalu polskich filmów „Martin Scorsese Presents: Masterpieces of Polish Cinema”. W 2023 roku Scorsese wymienił ponadto „Popiół i diament” w swoim zestawieniu piętnastu najwybitniejszych filmów w historii kina.

Brytyjski reżyser Ken Loach uznał „Popiół i diament” za jeden ze swoich 10 ulubionych filmów wszech czasów. To dlatego obraz Andrzeja Wajdy został zaprezentowany w ramach retrospektywy Kena Loacha w Kinie Iluzjon wiosną 2024 roku.