Mia Mara — Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny

Mia Mara

Mia Mara na pocztówkach z lat 20.
Mia Mara na pocztówkach z lat 20.
Na światowym firmamencie filmowym było wiele gwiazd, które swoje kariery rozpoczynały w Polsce. Jedną z nich była aktorka Mia Mara. Dziś nieco zapomniana, jednak sto lat temu była jedną z największych ulubienic niemieckiej publiczności kinowej.

Naprawdę nazywała się Aleksandra Gudowicz. Urodziła się 1 sierpnia 1897 w Rydze. Jako nastoletnia dziewczyna wraz z rodziną przeniosła się do Warszawy. Za młodu była urzeczona karierą Marii Skłodowskiej-Curie, chciała iść w jej ślady i zostać chemiczką, jednak stało się inaczej. Zaczęła naukę tańca. Przez pewien czas była modelką w jednym z warszawskich domów mody. Wkrótce zainteresował się nią Aleksander Hertz, właściciel wytwórni filmowej Sfinks. Zaproponował jej rolę w filmie „Wściekły rywal”, w którym zagrała u boku Juliana Krzewińskiego i Józefa Węgrzyna. Na planie kolejnego filmu pt. „Studenci” spotkała się z Polą Negri, która także rozpoczęła swą karierę filmową w Sfinksie. W ciągu pół roku, na przełomie lat 1916 i 1917 Mia Mara zagrała w czterech polskich filmach w towarzystwie najwybitniejszych ówczesnych aktorów. Jedynym zachowanym do naszych czasów jest „Bestia” z Polą Negri w roli głównej.

Mia Mara na niemieckiej pocztówce
Mia Mara na niemieckiej pocztówce

Kariera na Zachodzie

W 1917 roku Pola Negri, która zaczęła już robić karierę w Niemczech, zaprosiła Mię Marę do Berlina i ułatwiła jej start w tamtejszym świecie filmowym. W Niemczech Mia Mara zmieniła pseudonim na Lya Mara. Jej pierwszym niemieckim filmem była krótkometrażowa komedia Danny’ego Kadena Ballzauber” zrealizowana już latem tego roku. Zaraz potem posypały się kolejne propozycje, Mara grała w kilku filmach rocznie. W 1918 roku wyszła za Fredericka Zelnika, producenta i współreżysera jej pierwszych filmów, który dwa lata później nazwał swoje studio filmowe Zelnik-Mara-Film GmbH. Lya Mara szybko stała się jedną z największych gwiazd niemieckiego kina, a ze swoim mężem stanowili jedną z najsławniejszych i najbardziej rozpoznawalnych niemieckich par. Brali aktywny udział w życiu publicznym, byli zapraszani na wiele ważnych uroczystości i imprez, a w swoim domu gościli wiele sławnych osobistości z towarzystwa. Od czasu przyjazdu do Berlina Lya Mara zagrała w ponad 50 filmach. Jej zdjęcia i fotosy drukowano na wielu pocztówkach, jej wizerunkiem ozdabiano opakowania i reklamy luksusowych artykułów takich jak bombonierki czy papierosy. W 1930 odbyła tournée po Ameryce.

Frederic (Friedrich) Zelnik i Lya Mara na pocztówce z kolekcji Under and Tuglas Literature Centre of the Estonian Academy of Sciences. Źródło: Europeana / Underi ja Tuglase Kirjanduskeskus (CCO)
Frederic (Friedrich) Zelnik i Lya Mara na pocztówce z kolekcji Under and Tuglas Literature Centre of the Estonian Academy of Sciences. Źródło: Europeana / Underi ja Tuglase Kirjanduskeskus (CCO)

Dźwiękowy zmierzch sławy

Jej karierę, przerwało nadejście epoki kina dźwiękowego. Podobnie jak wielu innych aktorów, Lya Mara nie umiała się odnaleźć w zupełnie nowym typie aktorstwa. Ostatnim i jedynym jej dźwiękowym filmem była komedia muzyczna Jeder fragt nach Erika” z 1931.

Program do filmu „Królowa jazzbandu”, 1929 r., reż. Frederic Zelnik. Źródło: Europeana / Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa (Domena Publiczna)
Program do filmu „Królowa jazzbandu”, 1929 r., reż. Frederic Zelnik. Źródło: Europeana / Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa (Domena Publiczna)

W tym czasie Frederick Zelnik prowadził pierwszą w Niemczech firmę zajmującą się dubbingiem. Ponadto nadal produkował filmy, w których jednak jego żona nie brała już udziału. W 1933 roku, po dojściu nazistów do władzy, wyprowadzili się do Wielkiej Brytanii. W Anglii Zelnik wyprodukował jeszcze trzy filmy. Zmarł w 1950 roku Londynie. Po jego śmierci Mara zamieszkała w Szwajcarii, gdzie zmarła 10 lat później.

Program do filmu „Królowa jazzbandu”, 1929 r., reż. Frederic Zelnik. Źródło: Europeana / Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa (Domena Publiczna)

zobacz także

Fundusze Europejskie Logotyp: Na granatowym tle częściowo widoczne trzy gwiazdki żółta, biała i czerwona obok napis European, funds digital of Poland. biało-czerwona flaga polska obok napis Rzeczpospolita Polska Logotyp z lewej strony napis Unia Europejska Logotyp. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. po prawej strony na granatowym tle 12 żółtych gwiazdek tworzących okrąg flaga Unii Europejskiej