- kompozytor: Witold Lutosławski
- tytuł oryginalny: Muzyka baletowa do dramatu „Harun al Raszyd” Janusza Makarczyka na orkiestrę
- rok ukończenia: 1931
- obsada: orkiestra
- forma/gatunek: inne
- kategoria: muzyka sceniczna, dzieła na orkiestrę
- prawykonanie: Warszawa, 28.05.1933, Orkiestra Filharmonii Warszawskiej, Józef Ozimiński – dyrygent
Muzyka baletowa do dramatu „Harun al Raszyd” Janusza Makarczyka na orkiestrę
Janusz Makarczyk (1901–1960) jest dzisiaj postacią niemal zupełnie zapomnianą. W jego urozmaiconej biografii łączą się działalność naukowa (orientalista), wieloletnia służba w wojsku (oficer artylerii), praca w dyplomacji (urzędnik na placówkach w Chicago i Jerozolimie) oraz twórczość literacka. Makarczyk-pisarz pozostawił kilka tomów reportaży i prozy przygodowej oraz sztukę teatralną Harun al-Raszyd (Kalif z Bagdadu). W 1931 roku muzykę baletową do jednej ze scen tego dramatu skomponował Witold Lutosławski – w tym czasie student matematyki, którą niebawem porzucił, poświęcając się całkowicie nauce kompozycji i grze fortepianowej.
W jaki sposób doszło do powstania utworu, nie sposób dziś chyba ustalić (wiadomo tylko, że rodziny Makarczyków i Lutosławskich były ze sobą skoligacone). Sam kompozytor wspominał kompozycję w jednej z rozmów: „To był krótki [...] fragment baletowy, który napisałem do sztuki teatralnej [...] nigdy chyba nie wystawionej, w każdym razie nie wiedziałem o tym, żeby kiedykolwiek to było wystawione i nigdy ta muzyka nie została zużyta. I fragment baletowy przerobiłem na pełną orkiestrę symfoniczną – oczywiście cała ilustracja była napisana na mały zespół – i to było wykonane na poranku w filharmonii [...]”.
Wspomniane wykonanie stało się faktycznym debiutem Lutosławskiego jako autora muzyki symfonicznej, choć kompozytor nie przywiązywał potem do tego zdarzenia większej wagi. Charakter partytury (która zaginęła w czasie wojny) pozostaje dziś zupełną zagadką. Można jednak przypuszczać, że muzyka zawierała elementy stylizacji orientalnej, a wzorem dla młodego kompozytora mógł być taniec włączony przez Karola Szymanowskiego do II aktu Króla Rogera. Recenzja Jana Maklakiewicza („Kurier Poranny”, 1 czerwca 1933) charakteryzuje Lutosławskiego jako „najswobodniej władającego techniką kompozytorską i umiejącego z powodzeniem stosować specjalny koloryt orkiestrowy”.
