- kompozytor: Witold Lutosławski
- tytuł oryginalny: Muzyka do audycji radiowych (1945–1960)
- rok ukończenia: 1960
- obsada: różne składy
- zamówienie: Polskie Radio
- kategoria: muzyka użytkowa i popularna, muzyka do słuchowisk radiowych
W latach 1945–1958 Lutosławski pracował Teatrze Polskiego Radia na stanowisku kompozytora muzyki do słuchowisk. Stworzył w tym czasie około 70 ilustracji przeznaczonych na różne – zazwyczaj kameralne – kombinacje głosów i instrumentów. W teczce personalnej kompozytora (przechowywanej w Archiwum Polskiego Radia) zachowała się zwięzła ocena jego prac, wystawiona przez kierownika Teatru: „Audycje opracowane przez niego nabierają […] oryginalności. Dla tych zalet reżyserzy chętnie korzystają z jego kompozycji tworzonych specjalnie do słuchowisk”.
Twórczość radiowa Lutosławskiego ma charakter bardziej urozmaicony i chyba nieco ambitniejszy niż jego prace dla teatru. Warto w tym miejscu wymienić trzy utwory na flet i harfę do audycji o tematyce antycznej (1953), opublikowane też i wykonywane jako muzyka autonomiczna, miniatury na klawesyn w stylu renesansowych preludiów lutniowych, towarzyszące Sonetom Pierre’a de Ronsarda (w audycji z 1954 roku) oraz muzykę do radiowego spektaklu wg Lizystraty Arystofanesa (1955) na nietypowy zespół, złożony z fletu, trąbki i perkusji.
Szczególnie atrakcyjnie brzmi muzyka do słuchowiska wg Baśni o zaklętym rumaku Bolesława Leśmiana. Wykorzystując kameralny zespół (chór żeński, flet, klarnet, trąbkę, harfę, perkusję i kilka instrumentów smyczkowych), Lutosławski skomponował kilka „scen” o barwnym i dość wyszukanym brzmieniu. Fragment z udziałem chóru żeńskiego, fletu, klarnetu, harfy i czelesty brzmi wyjątkowo, wręcz egzotycznie; przypomina Syreny, trzeci z Nokturnów (1899) Claude’a Debussy’ego.
Konteksty
Opisując ilustracje muzyczne Lutosławskiego na łamach „Anteny”, Krzysztof Biegański zwrócił uwagę na bogatą ornamentykę Interludiów do Sonetów Ronsarda oraz onomatopeiczne efekty w Lizystracie.
