Droga młodych | Majdanek - cmentarzysko Europy | Suita warszawska — Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny

Droga młodych | Majdanek - cmentarzysko Europy | Suita warszawska

Przed filmem prelekcję wygłosi prof. Mikołaj Jazdon.



„Droga młodych” , reż. Aleksander Ford, 1936, 58 min


Warszawa lata 30. XX wieku. Życie biedoty żydowskiej w czynszowych kamienicach, w wilgotnych suterenach i praca mieszkających tam ludzi, to codzienność obserwowana oczami żydowskich dzieci. Stan zdrowia żydowskich robotników jest bardzo zły. Gruźlica, nazywana chorobą biedoty, dotyka wiele dzieci. Część z nich trafia do żydowskiego sanatorium im. Medema w Miedzeszynie pod Warszawą. W ośrodku otrzymują jedzenie i czyste ubrania oraz uczą się wspólnego życia opartego na wypracowanych przez wychowawców nowoczesnych zasadach. Każdego dnia pomagają prowadzić gospodarstwo przy ośrodku, które zapewnia instytucji samowystarczalność. Wychowankowie uczestniczą w gimnastyce, zajęciach edukacyjnych i artystycznych. Do ośrodka trafiają także dzieci strajkujących polskich górników z Zagłębia.


„Majdanek – cmentarzysko Europy”, reż. Aleksander Ford, 23 min, 1944, Polska


Dokument chwytający na żywo chwile bezpośrednio po wyzwoleniu obozu koncentracyjnego na Majdanku w lipcu 1944 roku. Ekipa Forda zarejestrowała fragmenty dramatycznych relacji uwolnionych więźniów. Najważniejszym chwytem narracyjnym, który budował atmosferę autentycznej grozy, było jednak zestawienie zeznań obozowych katów, stających przed sądem, z obrazem śmierci tysięcy ich ofiar, po których pozostały tylko popioły i pamięć najbliższych.


„Suita warszawska”, reż. Tadeusz Makarczyński, 19 min, 1946, Polska


"Suita Warszawska" w poetycki sposób pokazuje okaleczoną, wyniszczoną wojną Warszawę – upadłe miasto, które powoli budzi się do życia. Utwór chwalono za walory wizualne. Pisano o „wyrafinowanym pięknie zdjęć”, o „sugestywnej wizji plastycznej”. W pierwszej części filmu pt. Klęska odczuć można żałobny charakter ponurych obrazów zniszczonego miasta. Jednakże już w następnych częściach – Powrót do życia i Wiosna warszawska, reżyser pokazuje jak na zgliszczach starego świata odradza się nowe życie.


Suita odwzorowuje w swej budowie utwór muzyczny Witolda Lutosławskiego. Każda z trzech części odpowiada określonej partii muzycznej – Klęska – adagio (tempo wolne), Powrót do życia – andante (tempo umiarkowane), Wiosna warszawska – allegro (tempo szybkie). Do nakręcenia filmu o Warszawie zainspirowała Makarczyńskiego Ballada f-moll (1945), zrealizowana przez kompozytora Andrzeja Panufnika. Ta dziesięciominutowa etiuda zawiera pochodzące z przedwojennego albumu fotografie stolicy oraz ruchome obrazy ruin, utrwalone przez fotografa, dokumentalistę i operatora kronik – Adolfa Norberta. Wraz z towarzyszącą filmowi balladą Fryderyka Chopina tworzą one tragiczną wymowę utworu.


Suita Warszawska, mimo niewątpliwych wartości artystycznych, nie została pokazana ówczesnej publiczności. Zaprezentowany w filmie powrót do życia po dramatyzmie wojny nie mógł podobać się władzy, gdyż pokazany został jako spontaniczny zryw ludności bez uwzględnienia roli partii. Mimo to film zyskał międzynarodową sławę. Pokazywano go na wszystkich kontynentach, włącznie ze specjalnym pokazem w Białym Domu dla prezydenta Trumana i na festiwalu w Cannes w roku 1946.

Fundusze Europejskie Logotyp: Na granatowym tle częściowo widoczne trzy gwiazdki żółta, biała i czerwona obok napis European, funds digital of Poland. biało-czerwona flaga polska obok napis Rzeczpospolita Polska Logotyp z lewej strony napis Unia Europejska Logotyp. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. po prawej strony na granatowym tle 12 żółtych gwiazdek tworzących okrąg flaga Unii Europejskiej