Film Krzysztofa Zanussiego miał premierę 23 listopada 1973 roku. W FINA został przypomniany po niemal równo półwieczu, w ramach cyklu „Kino polskie od nowa”.
- „Iluminacja” to swego rodzaju esej przemieszany z fabułą na równych prawach. Forma tego filmu była przejawem moich zainteresowań francuską Nową Falą — mówił Krzysztof Zanussi podczas dyskusji, którą poprowadził filmoznawca FINA Michał Dondzik. W debacie wzięli udział także scenografka Ewa Braun, aktorka Małgorzata Pritulak i drugi reżyser Piotr Wojciechowski.
![Uczestnicy spotkania w ramach cyklu Kino Polskie Od Nowa: Małgorzata Pritulak, Michał Dondzik, Krzysztof Zanussi, Ewa Braun, Piotr Wojciechowski, fot. Anna Krakowiak / FINA](https://fina-wagtail-media-prod.s3.amazonaws.com/images/01.width-800.jpg)
„Iluminacja” to opowieść o wchodzeniu w dorosłe życie młodego studenta fizyki. Zanussi pokazuje doświadczenia Franciszka z wielu różnych perspektyw, wychodzi poza opis zewnętrznych faktów i próbuje objąć także jego duchową i intelektualną biografię. Reżyser postanowił wymieszać różne konwencje — film zawiera elementy fabularne, dokumentalne, fragmenty wykładów akademickich i badań naukowych, tworząc tym samym obraz, który wymyka prostej klasyfikacji gatunkowej.
![Ewa Braun, fot. Anna Krakowiak / FINA](https://fina-wagtail-media-prod.s3.amazonaws.com/images/03.width-800.jpg)
Piotr Wojciechowski, drugi reżyser, zwrócił uwagę na rolę Stanisława Latałły, który grał głównego bohatera, Franciszka. Zdaniem Wojciechowskiego aktor był gotów zdolny do aktorstwa, który jest absolutnie twórcze i niejako współtworzeniem filmu.
![Małgorzata Pritulak, fot. Anna Krakowiak / FINA](https://fina-wagtail-media-prod.s3.amazonaws.com/images/05.width-800.jpg)
Ewa Braun, druga scenografka, również mówiła o wyjątkowym uwiarygodnieniu postaci Franciszka przez Latałłę. Wspomniała również dyskusje, jakie prowadził aktor z Krzysztofem Zanussim na temat poszczególnych wypowiadanych kwestii w filmie.
Z kolei Małgorzata Pritulak, aktorka filmowa i teatralna była pytana przez Michała Dondzika o doświadczenie grania w filmie, który ma strukturę dokumentalną i fabularną. Aktorka wspomniała, że na podjęcie decyzji o graniu w filmie wpływ miała sama historia opowiadana w „Iluminacji”, która wydała się jej interesująca i warta pokazania widzom.
![Spotkanie z Krzysztofem Zanussim w FINA, fot. Anna Krakowiak / FINA](https://fina-wagtail-media-prod.s3.amazonaws.com/images/06.width-800.jpg)
Filmy Krzysztofa Zanussiego na Ninatece
Od 23 stycznia do 6 lutego w serwisie Ninateka.pl prezentujemy trzy filmy Krzysztofa Zanussiego, które w filmografii reżysera poprzedzały „Iluminację”. Są to:
„Twarzą w twarz”, reż. Krzysztof Zanussi, 26 min, 1967, Polska
„Góry o zmierzchu”, reż. Krzysztof Zanussi, 29 min, 1970, Polska
„Hipoteza”, reż. Krzysztof Zanussi, 27 min, 1972, Polska
O cyklu „Kino polskie od nowa”
Od początku 2023 roku w siedzibie FINA przy Wałbrzyskiej 3/5 w ramach cyklu „Kino polskie od nowa” przypominane s ą filmy rodzimej produkcji, dzieła często zapomniane lub z różnych powodów pominięte na kartach historii polskiego kina. Stałym elementem cyklu są spotkania z twórcami polskiego filmu. Ich pomysłodawcą i prowadzącym spotkania jest filmoznawca Michał Dondzik.
Zapisy wideo z debat w ramach cyklu „Kino polskie od nowa” znajdują się w serwisie Ninateka.pl.
Zapisy spotkań w ramach cyklu „Kino polskie od nowa”
2023
9.02 Spotkanie z Mają Komorowską i Danielem Olbrychskim wokół filmu „Życie rodzinne” Krzysztofa Zanussiego
23.03 Spotkanie z kompozytorem Henrykiem Kuźniakiem i reżyserem Andrzejem Barańskim wokół filmu „Kobieta z prowincji”
20.04 Spotkanie z reżyserem Markiem Piestrakiem i aktorką Iwoną Bielską wokół filmu „Wilczyca”
25.05 Spotkanie z z Franciszkiem Trzeciakiem, Bogdanem Dziworskim oraz Jackiem Raginis-Królikiewiczem wokół filmu „Na wylot” Grzegorza Królikiewicza