„Gabinet figur woskowych”, reż. Paul Leni, 83 min, 1921, Niemcy
Młody literat przyjmuje zlecenie opisania historii bohaterów gabinetu figur woskowych: kalifa Bagdadu, cara Iwana Groźnego i Kuby Rozpruwacza. Z zapałem siada do pracy, dopingowany przez córkę właściciela. Opowieści o wyrzeźbionych z wosku postaciach zaczynają mieszać się z rzeczywistością…
Ekspresjonistyczny horror, kino grozy wykorzystujące – zapoczątkowaną przez arcydzieło nurtu, „Gabinet doktora Caligariego” („Das Cabinet des Dr. Caligari”, 1920) Roberta Wienego – ramę narracyjną, pozwalającą połączyć na zasadzie antologii trzy historie odrębne, ale opowiedziane według podobnego schematu: główny bohater, tyran i wcielenie zła, ingeruje w relację pary zakochanych (w których wcielają się pisarz i córka właściciela, co podkreśla mieszanie się fikcji ze światem realnym). Mroczna tonacja tych opowieści jest stopniowana: o ile pierwsza, orientalna, ma w sobie pewną dawkę (czarnego) humoru, o tyle ostatnia jest rodem (dosłownie) z sennego koszmaru. Ten niesamowity nastrój współtworzą charakterystyczne dla niemieckiego ekspresjonizmu dekoracje: monumentalne, wyraźnie zdeformowane, co podkreśla dodatkowo gra światła i cienia.
Film jest też popisem aktorskim Wernera Kraussa i Conrada Veidta, czyli doktora Caligariego i wykorzystywanego przez niego somnambulika Cezara z filmu Wienego oraz Emila Janningsa, który w tym samym roku w „Portierze z hotelu Atlantic” („Der letzte Mann”), kammerspielowym arcydziele F. W. Murnaua – zagra jedną ze swoich najważniejszych ról. To również pierwszy przykład kina grozy ukazujący mroczny, filmowy potencjał świata manekinów, figur woskowych czy lalek, wykorzystywany w dziesiątkach horrorów i dreszczowców do dziś.
Michał Pieńkowski
Muzyka na żywo
Lubomir Grzelak
fot. Katarzyna Ochodek
Kompozytor, producent i wydawca muzyczny, artysta dźwiękowy, autor muzyki teatralnej. Założyciel eksperymentalnej kasetowego labelu Sangoplasmo Records oraz – wspólnie z Filipem Lechem – DUNNO Recordings. Pod pseudonimem Lutto Lento wydał w latach 2017–2021 trzy docenione przez krytykę albumy długogrające. Jest autorem miksów didżejskich, m.in. dla portali FACT Magazine i Resident Advisor. Jego utwór znalazł się na ścieżce dźwiękowej do gry „Cyberpunk 2077”.
Twórczość Lubomira Grzelaka jest niezwykle eklektyczna. Jego kompozycje budują wciągającą dźwiękową fikcję – tak jakby on sam był etnografem rekonstruującym muzyczne dziedzictwo nieistniejącej, wymyślonej kultury. Inspiracje artysty rozciągają się od noise’u i industrialu przez taneczną elektronikę, hip-hop, wpływy muzyki karaibskiej i latynoskiej (dub, dancehall, reggaeton), polski folk po tradycję ezoteryczną.
Lubomir Grzelak (elektronika) wystąpi w duecie z Witoldem Maciakiem, kompozytorem i multiinstrumentalistą z Warszawy, który zagra na klawesynie i na fujarach.
O projekcie
Święto Niemego Kina realizowane jest w ramach Programu wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.
