Wprowadzenie przed filmami wygłoszą Nino Dzandzawa i Siostry Archeo (tłumaczenie: ENG / PL + polski język migowy).

Program

„Nowy wentylator”, reż. nieznany, 3 min, 1911, Francja

W mieście panuje upał, co bardzo odczuwa troje rowerzystów, dwie kobiety i mężczyzna – wydaje się, że jest za gorąco na przejażdżkę. Nieoczekiwanie jednak pojawia się rozwiązanie: reklama nowego, przenośnego wiatraka. Bohaterowie dają się namówić – kupują urządzenie, instalują je na przednich kołach i ruszają w drogę. Jak się wkrótce okaże, wiatrak nie tylko skutecznie chłodzi rowerzystów, ale też zdmuchuje wszystko to, co napotykają podczas jazdy…

Zabawna komedia, w której coraz większa popularność (i masowość) sportu rowerowego staje się okazją do zademonstrowania ówczesnych trików filmowych.

oprac. Katarzyna Wajda

„Czarownica i rowerzysta”, reż. Viggo Larsen, 3 min, 1909, Dania

Wiedźma złości się na rowerzystę i rzuca czar na jego rower, który zaczyna płatać mu figle.

Czarownica i rowerzysta to film trikowy, wykorzystujący technikę poklatkową. Eksploruje możliwości montażowe nowego medium, takie jak cięcia montażowe dopasowane na zasadzie podobieństwa (match cut), dla osiągnięcia efektu komicznego. Dodatkowo produkcja prezentuje szeroką gamę pojazdów na kołach, wpisując się w zainteresowania epoki.

kadr z filmu „Czarownica i rowerzysta”

„Moja babcia”, reż. Kote Mikaberidze, 80 min, 1929, Gruzja (wtedy ZSRR)

Urzędnik odkrywa, że został zwolniony. Zdesperowany, by odzyskać swoją posadę, a jednocześnie ukryć tę druzgocącą wiadomość przed żoną, podejmuje natychmiastowe działania. Zdając sobie sprawę, że najprostszą drogą powrotu do pracy jest zdobycie wpływowego protektora, były urzędnik robi wszystko, co w jego mocy, by takiego znaleźć. Jego starania prowadzą go do serii absurdalnych przygód. Film operuje humorem, pure nonsensem i hiperbolami, by ukazać absurd położenia głównego bohatera.

W swoim pełnometrażowym debiucie reżyserskim Kote Mikaberidze kreuje sugestywny obraz radzieckiej instytucji nękanej przez dysfunkcyjną biurokrację i protekcjonizm. „Moja babcia” zawiera jednoznaczną krytykę bierności personelu oraz braku motywacji, co ostatecznie prowadzi do ogromnego marnowania czasu - zarówno przez pracowników, jak i obywateli szukających pomocy. Ukazując strukturę typowego biura lat 20., Mikaberidze mierzy się z szerszymi problemami dotyczącymi funkcjonowania budowanego społeczeństwa sowieckiego, podkreślając jego niedoskonałości i konsekwencje dla zwykłych ludzi.

Czerpiąc z awangardowego języka filmowego lat 20., ta satyryczna komedia wyróżnia się pomysłowością i oryginalnością narracji wizualnej, dramaturgiczną głębią oraz przemyślaną inscenizacją. W każdej scenie Mikaberidze tworzy kompozycje, które są wizualnie porywające, a jednocześnie symboliczne. Jego kunszt artystyczny znakomicie współgra z niezwykłą scenografią autorstwa Irakliego Gamrekeliego. Scenografia jest sfunkcjonalizowana, wspiera rozwój fabuły i postaci, a jednocześnie współgra z komentarzem społecznym: postacie stają się elementami dekoracji, a dekoracje stają się bohaterami filmu. Dzięki wyjątkowym diagonalnym perspektywom i wykorzystaniu elementów animacji rysunkowej oraz lalkarskiej, Moja babcia jest unikalnym doświadczeniem filmowym.

Film został zakazany przez władze sowieckie ze względu na rzekome antyradzieckie przesłanie i nieprzystosowanie do ideologii bolszewickiej. Dodatkowym powodem zakazu był formalistyczny charakter filmu. Śmiała ekspresja artystyczna połączona z krytyką systemu sowieckiego uczyniła go celem zaostrzającej się pod koniec lat 20. cenzury. Podobnie jak wiele innych filmów tamtej epoki, „Moja babcia” padła ofiarą kampanii wymierzonej w nowatorstwo, krytyczną autorefleksję i swobodę twórczą.

oprac. Nino Dzandzava

Muzyka na żywo

Mustelide

Mustelide to pochodząca z Mińska Natallia Kunitskaya, mieszkająca i tworząca obecnie w Berlinie, oddana miłośniczka syntezatorów, autorka tekstów i producentka muzyki elektronicznej.

Poza swoją solową twórczością na przecięciu muzyki klubowej i eksperymentalnej, jest również aktywna jako kompozytorka – tworzy muzykę do filmów krótkometrażowych i niemych. Mustelide wydała trzy albumy, a także kilka singli i remiksów. Jej ostatni album,

„Ginseng Woman”, został w całości skomponowany z nagrań zepsutych instrumentów orkiestrowych dostarczonych przez amerykański kolektyw muzyczny Found Sound Nation.

Jej występ do „Mojej babci” to nie tylko nowa ścieżka dźwiękowa, ale kobiece przepisanie filmu, który w ironiczny sposób rozprawia się z patriarchalnym światem biurokracji i władzy. Mustelide, pracująca z analogowymi syntezatorami, zepsutymi instrumentami i nagraniami terenowymi, konstruuje wielowarstwowe, emocjonalne struktury dźwiękowe, które idealnie rezonują z estetycznym niepokojem i montażowym chaosem filmu Kote Mikaberidze. Jej podejście do dźwięku jako materiału surowego, zakłóconego, czasem zbuntowanego, wpisuje się w krytyczną refleksję nad tym, jak technologia może być narzędziem kontroli, ale i wyzwolenia.

3. edycja Sounds of Silents

Pokaz prezentowany jest w ramach 3. edycji festiwalu Sounds of Silents.

Sounds of Silents to nie tylko niezależne twórcze działania, ale także poszukiwania przeoczonych protofeministycznych wątków w kinie niemym. Jego organizatorki Siostry Archeo i Fundacja Futurospekcja dołączyły do Święta Niemego Kina wraz z Matronką: śp. Anną Sienkiewicz-Rogowską – byłą dyrektorką Filmoteki Narodowej, oraz zastępczynią dyrektora FINA, osobą zasłużoną dla kultury polskiej i polskiego filmu, szczególnie dla edukacji filmowej. Dzień współfinansowany jest przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Fundację Działań Artystycznych i Filmowych „Ruchome Obrazy”.