Okazją jest ukazanie się polskiego tłumaczenia autobiograficznej książki artysty „Na własne ryzyko” – w spotkaniu weźmie udział autor przekładu, Paweł Świerczek oraz filmoznawczyni, prof. Małgorzata Radkiewicz. Wieczór poświęcony twórczości ikony kina queerowego i działacza na rzecz równouprawnienia osób LGBT+ będzie znakomitą puentą Miesiąca Dumy
Trudno znaleźć lepszego bohatera ostatniego dnia Miesiąca Dumy: Derek Jarman (1942-1994) – reżyser filmowy, scenograf, pisarz – swoją wszechstronną twórczość poświęcił walce o prawo do queerowego pożądania, wyrażanego jawnie i bezkompromisowo estetyzowanego. Jego sztuka i życie, działalność artystyczna i aktywistyczna, przeplatały się ze sobą, stając się aktem oporu przeciwko homofobii brytyjskiego społeczeństwa. „Kiedy zaczynasz mówić, potwierdzasz, że żyjesz" – pisał w książce „Na własne ryzyko” (1992), niezwykłym w swej formie eseju o walce o emancypację społeczności LGBT+ Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej, której polskie tłumaczenie autorstwa Pawła Świerczka opublikowało niedawno Wydawnictwo Ha!Art. Jarman, chcąc opisać najnowszą historię nienormatywnej seksualności, z właściwą sobie postmodernistyczną wrażliwością łączy tu autoetnograficzną perspektywę z erudycją kulturową i polityczną, popartą szeroko zakrojonymi badaniami archiwalnymi. Fragmenty osobiste – zwierzenia, komentarze – przeplatają się z cudzymi: cytatami z literatury, prasy, wypowiedziami osób publicznych składając się na wielogłosową opowieść o środowisku queerowym i jego problemach. Opowieść, która – podobnie jak wcześniejsze filmy i teksty Jarmana – wpisuje się w strategię oporu przeciwko wymazywaniu osób queerowych z historiografii i queerowości z biografii.
Taki też jest „Caravaggio” (1986) – ekstrawagancka w formie, wychodząca poza gatunkowe konwencje filmowa biografia mistrza włoskiego baroku, oparta na relacjach malarza (Nigel Terry) z modelem Ranucciem (Sean Bean) i jego kochanką Leną (w tej roli muza reżysera, Tilda Swinton). Ta opowieść podejmująca kluczowe dla Jarmana wątki seksualności, przemocy czy relacji malarstwa z filmem (drobiazgowo odtworzony malarski proces twórczy), zaczyna się na łożu śmierci, jest więc podsumowaniem życia, co też doskonale rezonuje z eseistyczną summą, jaką jest „Na własne ryzyko”.
W rozmowie po pokazie filmu udział wezmą znawcy twórczości Dereka Jarmana: prof. Małgorzata Radkiewicz (Uniwersytet Jagielloński), filmoznawczyni specjalizująca się w tematyce kina kobiet, gender, fotografii i sztuki, autorka wielu książek, m.in. „Derek Jarman – portret indywidualisty” (2003) i „Oblicza kina queer” (2014) oraz Paweł Świerczek – tłumacz „Na własne ryzyko” i innych tekstów Jarmana („Chroma”, „Współczesna natura”), a także performer, dramaturg, organizator kultury i aktywista (neuro)queerowy. Rozmowę poprowadzi Mateusz Gajda (FINA).
„Caravaggio”, reż. Derek Jarman, 93 min, 1986, Wielka Brytania
Portret włoskiego artysty barokowego w reżyserii Dereka Jarmana ukazuje malarza przy pracy z modelami wywodzącymi się z rzymskich grup wykluczonych.
Film biograficzny skupia się na relacji Caravaggia (Nigel Terry) z Ranucciem (Sean Bean) i Leną (Tilda Swinton, muza reżysera). To prawdopodobnie najbardziej głównonurtowy projekt w dorobku Jarmana, jednocześnie rozwijając jego twórcze obsesje: przemocy, seksualności oraz relacji między filmem a malarstwem. Tym samym rozwija projekt queerowania historii w kinie, tak bliski Jarmanowi.
